به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

ضرورت آموزش حضوری دانش اموزان در شرایط آلودگی هوا

تاریخ انتشار: ۶ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۳۸۸۳۹

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما  آقای محمد مهدی کاظمی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش میهمان برنامه صبحانه ایرانی  بود و درباره  درستی یا نادرستی تعطیلات مدارس به علت آلودگی هوا بحث و گفتگو کرد .شرح این گفتگو در ذیل آمده است.   سوال : در هفته ای که تا به امروز پنجشنبه رساندیم خیلی سوالات است در این زمینه که بالاخره مدارس باید نسبت به آلودگی هوا اگر که واکنشی اتفاق بیفتد تعطیل شود یا نه ، اگر آلودگی هوا است خوب می گوییم که مدرسه را چرا تعطیل می کنید از این نظر که بچه ها از درس و آموزش عقب ماندند اما اگر تعطیل هم نمی کنید پس کاری دیگر هم انجام دهیم حداقل یک صدای دیگری ، یک رویکرد مقابله ای دیگری با آلودگی هوا دیده شود ، راهکارهایی باشد بهبود دهنده نسبت به میزان آلاینده های هوایی که در کلان شهرها اغلب و در تهران هم مشاهده می شود و باعث بالا رفتن شاخص کیفیت آلودگی هوا می شود .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما همه این ها سوالاتی است که همچنان با هموطنانی که در شهرهای آلوده زندگی می کنند همراه است و پاسخی هنوز برایش پیدا نکردند . آقای کاظمی آماری می توانید بدهید که امسالی که تا این لحظه سال تحصیلی را پشت سر گذاشتیم بچه ها به صورت میانگین چند روز سر کلاس درس رفتند به صورت حضوری ؟   کاظمی : در استان ها و شهرهای مختلف این موضوع متفاوت بود ، در اکثر شهرها دانش آموزان همه این چهار ماهه را در مدرسه حضور داشتند و آموزش به صورت کاملا حضوری ارائه شد ولی در کلان شهرها به دلیل بحث آلودگی هوا و مسائلی که ناظر به این موضوع بود و چند روزی این را هم به دلیل برودت هوا و کاهش مصرف انرژی در برخی استان ها یا کلان شهرها آموزش غیرحضوری شد ولی در عمده کشور آموزش به صورت حضوری ارائه شد ولی در شهر تهران ، اصفهان و چند شهر بزرگ ما در مراکز استان به دلیل آلودگی هوا متاسفانه آموزش غیرحضوری شد که البته این موضوع به هیچ عنوان شاید مورد تائید نباشد و راهکار مناسبی هم نیست برای کنترل آلودگی هوا ضمن این که آلودگی هوا تا الان کنترل نشده و کاهش نیافته است ما کمی به نظر می رسد نگاه ساده انگارانه به مقوله تعلیم و تربیت داریم که حتما باید در تصمیمات این چنینی در نظر گرفته شود، من یک نکته را عرض کنم که در دنیا موضوع بحث تعطیلی آلودگی هوا با شاخص زیر ۲۰۰ اصلا رایج نیست.   سوال:، چون راهکار‌های موازی اش را هم دارند انجام می‌دهند.   کاظمی: شاخص بالا رفته و به دلیل شرایط پایداری جو آلودگی هوا را داشتیم من الان قبل از این که روی آنتن برنامه بیایم چک می‌کردم سایت بین المللی را که شاخص در سطح آلودگی هوا را نشان می‌دهد در برخی از شهر‌ها در دنیا هم اکنون شاخص آلودگی هوا بالای ۲۱۰ بود، ولی هیچ کدام از این‌ها مدارسشان تعطیل نیست.   سوال: متوجه شدم، چون در کنارش مدارس را تعطیل نمی‌کنند، اما در کنارش راهکار‌های مراقبتی دیگری نسبت به دانش آموزان انجام می‌دهند از جمله ایجاددیوار‌های سبز در اطراف مدارس یا از درختان بلند استفاده می‌کنند یا در کلاس‌ها از دستگاه‌های تصفیه و تهویه هوا استفاده می‌کنند برای این که آن محیط را برای دانش آموز محیط سالمی از نظر هوا ایجاد کنند. ما در کنار این که مدرسه را تعطیل نمی‌کنیم و مثلا در دیروز تهران که شاخص بین ۱۷۰-۱۸۰ بوده که ناسالم برای همه گروه‌های سنی شناخته می‌شود فقط می‌گوییم مدرسه تعطیل نیست هیچ کار دیگری انجام نمی‌دهیم که یک جوری این را جبران کنیم.   کاظمی: دانش آموز وقتی در مدرسه حضور نداشته باشد کجا حضور دارد؟ همان کلاس درسی را که داشته در منزل دارد یا دانش آموزان الان در کلاس‌های مختلف دارند شرکت می‌کنند و فقط ما مدرسه را مدنظر قرار می‌دهیم و تمرکز کردیم که مدرسه تعطیل شود در حالی که آموزش و تعلیم و تربیت به این شکل تعطیل بردار نیست و این موضوع را باید مدنظر قرار دهیم، نکته‌ای که می‌فرمائید درست است و سلامت دانش آموزان در اولویت تصمیمات برای ما است و این موضوع را هم حتما مدنظر قرار می‌دهیم، ولی آموزش، تعلیم و تربیت، رشد اجتماعی و سلامت دانش آموزان و رشد بهداشتی دانش آموزان همه از مواردی است که باید در این مقوله به آن پرداخته شود و با هم به این موضوع بنگریم.دستگاه‌های مرتبط ناظر بر این موضوع وزارت کشور، سازمان محیط زیست، وزارت بهداشت و وزارت صمت، همه این دستگاه‌ها باید به وظایفشان در خصوص کنترل و پیشگیری از آلودگی هوا تلاش کنند.   سوال: اگر آموزش و پرورش مخالف تعطیلی مدارس به علت آلودگی هوا است، چه راهکار‌های جایگزینی پیشنهاد می‌دهد؟   کاظمی: این مسئله که ناظر به دستگاه‌های دیگر است و تاکید بر این است که راهکار‌های پیش بینی شده برای کنترل آلودگی هوا را داشته باشیم، ولی ما تاکید ما بر این است که تا جایی که به سلامت دانش آموزان لطمه‌ای وارد نمی‌شود، آموزش‌ها به صورت حضوری برقرار شود و اگر احیانا در مواردی آموزش غیرحضوری شد باید راهکار‌های جانبی را برای جبران یادگیری دانش آموزان داشته باشیم.   سوال: آموزش و پرورش تا کجا می‌خواهد مخالفت یا پافشاری کند که مدارس به علت آلودگی هوا تعطیل نشود، تصویری پخش کردیم که تهران دیروز دیگر بلندترین ساختمان هایش همه دیده نمی‌شد و کاملا دود و خاکستر در هوا می‌دیدید، باز هم آموزش و پرورش همچنان پافشاری می‌کند که مدارس نباید تعطیل شود؟   کاظمی: ما تابع ضوابط و قوانینی هستیم که تعیین می‌شود و این موضوع طبیعتا در دستگاه‌های مربوطه مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.   سوال:، چون فشاری است که بر کمیته اضطرار وارد شده که مدرسه را تعطیل نکنند.   کاظمی: نه چنین چیزی نیست. ضمن این که خدمتتان عرض کنم در همین روز‌هایی که آلودگی هوا را در تهران داشتیم در برخی مناطق حتی شاخص زیر ۱۲۰ بود و دربرخی مناطق شاخص به ۱۵۰ و ۱۶۹ و ۱۷۰ رسیده بود جا‌های مختلفی شاخص را متفاوت نشان دادند، ولی ما همه مدارس را در ایامی که شرایط آلودگی هوا بود طبیعتا یک برخورد واحدی داشتیم و همه مدارس را در استان تهران تعطیل کردیم ضمن این که آلودگی هوا هم کاهش پیدا نکرد و این رویه کماکان ادامه داشته و دانش آموزان در همین محیط هم داشتند فعالیت می‌کردند شاید برخی از دانش آموزان به جای این که مثلا در منزلشان حضور می‌داشتند، فعالیت داشتند و این را در جامعه همه ما شاید با آن مواجه بودیم و رویت کردیم؛ لذا آن چه که اگر واقعا به عنوان ضرر برای سلامت دانش آموزان است را باید مدنظر قرار دهیم، ولی ما مطالعات تطبیقی و مطالعات بین المللی را هم بایددر همین جا لحاظ کنیم که در دنیا واقعا چه رفتاری را در مقابل بحث شاخص آلودگی هوا انجام می‌دهند.   سوال: مثلا وقتی آقای وزیر گفتند که مثال زدند که برخی از شهر‌های دنیا حتی با شاخص الودگی ۳۰۰ هم تعطیل نمی‌کنند یعنی بچه‌ها هرطور شده سرکلاس درس و آموزش حضور پیدا کنند حتی به قیمت سلامتی؟   کاظمی: شاخص آلودگی هوا برای دانش آموزان در دوره‌های مختلف متفاوت است، در دوره ابتدایی هنوز ممکن است سیستم تنفسی دانش آموزان و ریه‌های دانش آموزان کامل نشده باشد آن جا متفاوت است.   سوال: براساس کدام جدول ارزیابی می‌فرمائید که سنین را مختلف کرده است؟   کاظمی: عرض کردم در بررسی پزشکی می‌گویند سلامت دانش آموزان، کودکان زیر ده سال توجه بیشتری باید بشود براین اساس عرض می‌کنم که در برخی از همین کشور‌ها در دوره ابتدایی به شاخص ۲۰۰ و بالاتر از ۲۰۰ مدارس را تعطیل می‌کنند، در دوره متوسطه شاخص بالای ۳۰۰ مدارس را تعطیل می‌کنند و برخی از کشور‌ها هم شاخص ۴۳۰ را مدنظر قرار می‌دهند هرچند چیز ثابتی در دنیا قرار داده نشده است. آن چه مدنظر است ما ضمن احترام به ضوابطی که در این راستا تعیین می‌شود تاکید داریم که مسائله تعلیم و تربیت واقعا مهم است و می‌شود دانش آموزان را سر کلاس درس حضور داشته باشند و موضوع بحث سلامتشان را هم مدنظر قرار دهیم ضمن این که این موضوع برای همه افراد شاید ایجاد مشکل نکند و دانش آموزانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند که می‌شود برای آن‌ها تدابیر خاص اتخاذ شود و این را قطعا همکاران ما و مدیران مدارس این موضوع را می‌توانند در نظر بگیرند، ولی تصمیم واحد حتی در مورد کلان شهر‌ها، تهران، اصفهان، مشهد و کل شهرستان تعطیل شود در حالی که مناطق متفاوت هستند و وضعیت آلودگی هوا در مناطقی متفاوت است و از طرفی دانش آموزان دردوره‌های مختلف متفاومت هستند ضمن این که ممکن است دانش آموزی دچار مشکلی یا بیماری زمینه‌ای باشد باید تدابیر خاص و ویژه‌ای را برایش دید.   سوال: مثلا اجازه دهند که به مدرسه نیاید؟   کاظمی: بله می‌توانند تدابیر این چنینی در نظر بگیرند.   سوال: آموزش و پرورش چه راهکاری دارد که جبران عقب ماندگی تحصیلی کند برای بچه‌هایی که در این سال تحصیلی کمتر حضوری سر کلاس درس بودند؟   کاظمی : ما برای این موضوع باید از ظرفیت‌های خالی که داریم که ۵ روز هفته آموزش به صورت حضوری تا ظهر است نوبت بعد از ظهر و وپنجشنبه‌ها را می‌توانیم داشته باشیم که بایدبرای این موضع برنامه ریزی شود و از ظرفیت معلم‌های علاقمند و گروه‌های مردمی و اگر تامین اعتبار شود بتوانیم به صورت مجزا برای این موضوع تدابیری اتخاذ شود، ولی شورای مدرسه این اختیار را دارد که شورای مدرسه متناسب با وضعیت و تعداد روزی که آموزش غیرحضوری بوده برنامه ریزی کند و آموزش جبرانی را برای دانش آموزان در این ایام داشته باشد ضمن این که امیدواریم با شرایط استاندارد و شرایطی که مشکلی برای دانش آموزان ایجاد نکند آموزش حضوری را تا پایان سال داشته باشیم.   سوال: امسال در همین ماه‌هایی که از سال تحصیلی باقی مانده همین راهکار‌های جبرانی را انجام خواهید داد؟ مثلا پنجشنبه در کلاس حاضر شوند و یا ساعت درسی شان اضافه شود؟   کاظمی: عرض کردم در اختیار شورای مدرسه است و مدرسه متناسب با تعداد روز‌هایی که این موضوع در نظر گرفته شده و تعطیل بوده مدرسه برنامه ریزی کنند ضمن این که در صورت تامین منابع به صورت واحد این موضوع را ابلاغ می‌کنیم که برای آن استان‌ها این شرایط فراهم شود، ولی چه معلمان علاقمند و چه گروه‌هایی اعلام آمادگی کردند که می‌توانند کمک کنند همان طور که در ایام کرونا این اتفاق افتادو بعد از کرونا ما از این فرصت انشاالله برای جبران آموزشی استفاده کنیم و در طول زمان آموزش ممکن است زمان آموزش در برخی از مدارس تدوین شود یک ساعت طول زمان آموزشی را افزایش دهند و راه‌های مختلفی است که به اقتضای شرایط مدیران مدارس و شورای مدارس بهتر می‌توانند تصمیم بگیرند، ما تصمیم کلان را اعلام کنیم شاید به اقتضا مدارس و موقعیت زمانی و مکانی و موقعیت جغرافیایی که طبیعتا در کشور ما متفاوت است و مدارس خودشان می‌توانند بهترین تصمیم را بگیرند.   سوال: اطلاع دارید این تصمیمی نمی‌شود گفت تصمیم، توصیه‌ای شده که مدارسی که هزینه درقبال نهار بچه‌ها یا سرویسشان یا هزینه‌های فوق برنامه حداقل در تهران که مطمئن هستیم گرفته بودند، اما بچه‌ها استفاده نکرده بودند به خانواده‌ها برگردانند؟   کاظمی: ما اعلام کردیم برای سرویس مدارس که رایج بوده در همه مدارس دولتی و غیردولتی این موضوع مدنظر قرار بگیرد و به ازای روز‌هایی که آموزش حضوری ارائه نشده آن هزینه برای دانش آموزان جبران شود همچنین در مدارس غیردولتی که برای کلاس‌های فوق برنامه، تغذیه و غیر از مسئله ایاب و ذهاب این موضوع را مدنظر قرار دهند این موضوع باید جبران شود.   

منبع: خبرگزاری صدا و سیما

کلیدواژه: سلامت دانش آموزان برای دانش آموزان آموزش غیرحضوری دانش آموزان تعلیم و تربیت صورت حضوری آلودگی هوا آموزش و پرورش داشته باشیم مدنظر قرار آموزش حضور تعطیل شود کلاس درس کلان شهر بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۳۸۸۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زجر خلاقیت زیر زنجیر کتاب‌های درسی

در هزاره سوم در بسیاری از سیستم‌های آموزش و پرورش پیشرفته چرخش قابل توجهی در جایگزینی آموزش‌های مبتنی بر حافظه‌محوری به آموزش‌های مبتنی بر خلاقیت ایجاد شده؛ اما نظام آموزش و پرورش ایران همچنان بر هوش انتزاعی (آی‌کیو) و حافظه دانش‌آموزان تأکید دارد. - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، «هنوز صندلی‌هایمان در مدارس به زمین چسبیده‌اند و پشت هم چیده می‌شوند. خلاقیت در صندلی‌های متحرک و کلاس‌هایی که دانش‌آموزان روبه‌روی هم می‌نشینند، دیده می‌شود. هنوز معلم در پایین کلاس، صندلی دارد؛ در چنین رابطه‌ای خلاقیت شکل نمی‌گیرد».

این‌ها را چندی پیش، رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش در دومین رویداد مدارس آینده گفته بود. موضوعی که گستره آن از چگونگی معماری مدارس تا محتوای کتاب‌های درسی ادامه دارد.

واقعیت آن است در سال‌های اخیر یکی از مسائلی که آموزش و پرورش نتوانسته آن را در خود درونی کند، موضوع توجه به خلاقیت و هوش خلاقه دانش‌آموزان است. با توجه به اینکه در هزاره سوم در بسیاری از سیستم‌های آموزش و پرورش پیشرفته چرخش قابل توجهی در جایگزینی آموزش‌های مبتنی بر حافظه‌محوری به آموزش‌های مبتنی بر خلاقیت ایجاد شده؛ اما نظام آموزش و پرورش ایران همچنان بر هوش انتزاعی (آی‌کیو) و حافظه دانش‌آموزان تأکید دارد.

رویکرد وفادارانه به جای خلاقانه
معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه این موضوع به فرهنگ آموزش و پرورش برمی‌گردد، می‌گوید: فرهنگ آموزش و پرورش ما ویژگی‌هایی دارد که مانع آزادی عمل دانش‌آموز و معلم در کلاس درس می‌شود و آن‌ها را مقید به تدریس و فعالیت در یک قالب مشخص می‌کند.

علی زرافشان در گفت‌وگو با قدس، یکی از عواملی را که مانع آزادی عمل معلمان و دانش‌آموزان و پرورش استعدادها و خلاقیت‌ها می‌شود، کتاب‌های درسی می‌داند و ادامه می‌دهد: کتاب‌های درسی ما متن‌های از پیش تعیین‌شده‌ای هستند که تکلیف معلم و دانش‌آموز را از قبل تعیین کرده است.

در این شیوه تدریس، معلم خوب معلمی است که بتواند متن درسی را به‌طور کامل به دانش‌آموز منتقل کند و آن چیزی که در این شیوه تدریس از معلم انتظار می‌رود، این است که به جای رویکرد خلاقانه، رویکردی وفادارانه به متن کتاب درسی داشته باشد.

در رویکرد فعلی آموزشی که یکی از موانع توسعه خلاقیت در مدارس است، ما با ارائه متنی که انتظار داریم 100درصد آن آموزش داده شود به معلم القا می‌کنیم اگر می‌خواهی معلم موفقی باشی باید تمام کلماتی را که در کتاب‌ها آمده، تدریس کنی.

معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با اشاره به اینکه بر اساس سند تحول، مفاهیم کتاب‌های درسی باید سه وجهی باشد؛ می‌گوید: وجه نخست، تجویزی است؛ یعنی همین شیوه‌ای که الان تدریس می‌شود. وجه نیمه تجویزی یعنی معلم این اختیار را دارد که متناسب با شرایط مدرسه از میان چند متن، یک متن را انتخاب و برای بچه‌ها ارائه دهد و وجه غیرتجویزی که موجب بروز خلاقیت و استعداد دانش‌آموز می‌شود یعنی معلم و دانش‌آموز 100درصد اختیار دارند خودشان متنی را انتخاب کنند که متناسب با شرایط محیط زیستشان باشد.

وی ادامه می‌دهد: چون کتاب‌های درسی ما متمرکز است و برای شمال تا جنوب و غرب تا شرق یک کتاب درسی داریم و درخصوص محیط یادگیری و محیط زندگی یادگیرنده بی‌تفاوت است و هیچ واکنشی ندارد، به همین دلیل نمی‌تواند با محیط یادگیری بچه‌ها ارتباط برقرار کند و در این محیط هیچ روش خلاقانه‌ای وجود ندارد و هیچ خلاقیتی شکوفا نخواهد شد.

زرافشان با انتقاد از رویکرد حافظه‌مداری در مدارس می‌گوید: در این روش تدریس، متأسفانه معلم، دانش‌آموز و حتی مدرسه‌ای خوب است که موفق شود همه متن و مفاهیم کتاب درسی را بیان کند و دانش‌آموز، آن‌ها را حفظ کند و یاد بگیرد، بدون اینکه روش خلاقانه‌ای در تدریس استفاده شود.

وی  می‌افزاید: در مدارس ما تنها امتحان جهت‌دهنده است و تنها از مفاهیم استفاده می‌شود؛ رویکرد فعال برای یادگیری در مدارس ما برای آموزش مثلاً ریاضی، علوم و... وجود ندارد و از وسایل کمک‌آموزشی در مدارس استفاده نمی‌شود، دانش‌آموزان در مدارس فقط حفظ می‌کنند، ولی یاد نمی‌گیرند.

سلطنت کتاب‌های درسی 
معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه یکی از کارهایی که باید در مدارس برای پرورش خلاقیت دانش‌آموزان به کار گرفته شود این است که سلطنت کتاب‌های درسی در کلاس از بین برود، ادامه می‌دهد: اگر می‌خواهیم رویکرد آموزشی ما فعال و خلاق باشد، باید شرایط یادگیری، محیط یادگیری و انتخاب معلم را ارزش بدانیم، درغیر این صورت تا وقتی که کتاب در کلاس درس سلطنت می‌کند همچنان حافظه‌مداری حاکم خواهد بود و معلم به دنبال ارائه مفاهیم و دانش‌آموزان به دنبال حفظ کردن مفاهیم هستند و خلاقیت جایی در این مدل آموزشی ندارد.

اگر می‌خواهیم خلاقیت در مدارس جایگاهی داشته باشد، باید خلاقیت تبدیل به ارزش شود و دانش‌آموزی که خلاقیت دارد مورد توجه و قدردانی قرار گیرد، علاوه بر این، کتاب‌های درسی به سمت باز شدن بروند و فرهنگ آموزش را در کلاس درس تغییر دهیم و از آن فرهنگ حمایت کنیم.

وی ادامه می‌دهد: اگر معلم می‌خواهد از محیط کلاس و روش‌های فعال برای آموزش استفاده کند، باید حمایت شود. در سند تحول به موضوع تنوع محیط‌های یادگیری اشاره شده است. محیط یادگیری فقط کلاس درس نیست؛ نمازخانه، حیاط مدرسه و حتی پارک مجاور مدرسه هم می‌تواند محیط یادگیری برای دانش‌آموزان باشد.

وی موضوعات مطرح شده در وزارت آموزش و پرورش در خصوص روز بدون کیف و کتاب، کلاس بدون کفش و... را تکراری و شعاری می‌داند و اضافه می‌کند: شعار روز بدون کیف و کتاب قبلاً هم به عنوان یک رویکرد در دوره‌های دیگر بود؛ ولی دوام و استمرار نداشت. البته هدف همین بود که می‌خواست سلطه کتاب درسی را از بین ببرد و به معلم و دانش‌آموز اجازه دهد یک روز چیزی را یاد بگیرند که به آن نیاز دارند.

تنگناهای مدارس سنتی 
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی هم با بیان اینکه به نظر می‌رسد مدارس عصر سنتی و مدرن از بسیاری از تنگناها و ناملایمات رنج می‌برند، ادامه می‌دهد: اگرچه نقدهای فراوانی درخصوص اصلاح این مدارس ارائه شده، اما بسیاری از این نقدها نتوانسته کار خاصی انجام دهد. مدرسه خلاق، مدرسه‌ای است که هم از لحاظ معماری و هم از لحاظ مفاهیم ارزشی تفاوت‌های بسیاری با مدارس سنتی و مدرن داشته باشد.

مهرداد ناظری با اشاره به اینکه به‌طور کلی روی تفکر خلاق در مدارس کار جدی نشده به قدس می‌گوید: این موضوع به این برمی‌گردد که در جامعه ما مدل تفکر خلاق مورد توجه خانواده‌ها و جامعه نیست؛ اصولاً عادت به تفکر همگرا دیده می‌شود؛ دوست داریم برای هر پرسش یک پاسخ مشخص و معین داشته باشیم و بدانیم وقتی کاری را شروع می‌کنیم، می‌توانیم به‌راحتی و با کمترین هزینه به آن هدف برسیم؛ این موضوع موجب شده از کار خلاق و تفکر خلاق دور بیفتیم.
وی با بیان اینکه در تفکر خلاق به جای تفکر همگرا هدف، جایگزینی تفکر واگراست، می‌افزاید: در واقع در تفکر واگرا برای یک مسئله پاسخ‌های متنوع و متعددی داده می‌شود، اما به دلیل اینکه جامعه عادت به خطی فکر کردن دارد در مدارس هم تلاش می‌شود همان تفکر خطی بیشتر آموزش داده شود.

این مدرس خلاقیت ادامه می‌دهد: به‌طور کلی در نظام آموزشی ما فقط تربیت انسان علمی مدنظر است؛ درحالی که یک انسان ابعاد مختلفی دارد و اگر قرار باشد آموزش و پرورش یک نگاه همه‌جانبه داشته باشد، باید به همه ابعاد انسان توجه کند. 

سبک آموزشی باید تغییر کند
ناظری با اشاره به اینکه مدل نگاه در آموزش و پرورش ما چندبعدی نیست و خلاقیت در آن کمتر دیده می‌شود، می‌گوید: سبک آموزش در نظام آموزشی باید تغییر کند. نیاز است مدارس سبک فعلی را به حالت تعلیق دربیاوریم و به‌طور اساسی مدل فکری‌مان را تغییر دهیم؛ سرمایه‌گذاری روی حوزه انسان خلاق که امکان تولید فکر و اندیشه دارد و همچنین توجه به منابع فرهنگی مثل ادبیات می‌تواند در راستای رسیدن به انسان خلاق بسیار مؤثر باشد.

وی با اشاره به اینکه در مدرسه خلاق تلاش می‌شود با آمیزه‌ای از رنگ، طرح و ایده‌های نوین در معماری کلاس‌ها و حتی نوع ساخت حیاط مدارس، اتاق معلمان، مدیران و پرسنل خدمه، تحولی اساسی پدید آید، ادامه می‌دهد: در یک کلاس درس خلاق، نحوه چینش میز و صندلی‌ها به‌گونه‌‌ای است که موجب ارتباطات گسترده دانش‌آموزان با یکدیگر می‌شود، همچنین از تراکم و فشارهای فیزیکی آن‌ها بر یکدیگر جلوگیری می‌‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد توضیح می‌دهد: علاوه بر این، فضاهای میان میز و صندلی‌ها به‌‌گونه‌‌ای در نظر گرفته می‌شود که عبور دانش‌آموزان و معلم‌ها به‌سادگی صورت گیرد. مهم‌ترین نکته در طراحی داخلی این مدارس، توجه به ترکیب رنگ‌های به کار رفته در اشیای داخلی است. 

ناظری تعیین محل کلی مدرسه، نحوه ساخت آن و استفاده از مصالح با نظر متخصصان و کارشناسان را موضوع بسیار مهمی می‌داند و می‌افزاید: آنچه در ساخت مدرسه مهم است، مکان جغرافیایی مدرسه و همچنین فضای کلاس‌ها و اتاق معلمان و مدیران است. لازم است از طراحی یکدست در مدارس پرهیز شود، چراکه اصلاً دلیلی ندارد همه کلاس‌ها مطابق یک الگو ساخته شوند.

وی با تأکید بر اینکه می‌توان با توجه به استفاده‌های متفاوت و دروس مختلف، کلاس‌ها را به اشکال گوناگون طراحی کرد، بیان می‌کند: مثلاً می‌توان در کلاس درسی که قرار است در آن جغرافیا تدریس شود، کلاس به شکل کره زمین طراحی شود تا بچه‌‌ها بتوانند با حضور روی نقشه جهان به‌‌طور عینی و عملی زمین را لمس کنند و بشناسند و یا برای کلاس موسیقی لازم است اتاق‌های آکوستیک مطابق با استانداردهای لازم برای آموزش موسیقی ایجاد شود. به‌‌طور کلی کلاس‌های خلاق، کلاس‌هایی هستند که ممکن است هر روز ریتم متفاوتی با گذشته داشته باشند.

کنکور، سد راه خلاقیت
وی یکی از موانع اصلی شکل نگرفتن مدارس خلاق را وجود سدی به نام کنکور می‌داند و ادامه می‌دهد: یک فرد خلاق الزامی در خود نمی‌بیند که با سرعت به یک پرسش پاسخ دهد و بخواهد سریع به جواب برسد، اما برای قبولی در کنکور باید بتواند سریع تست را تشخیص دهد و پاسخ درست را علامت بزند و آن‌هایی در این رقابت موفق‌تر هستند که بتوانند سریع‌تر این کار را انجام دهند.

این مدرس خلاقیت ادامه می‌دهد: فرد خلاق می‌گوید من ابتدا فکر می‌کنم و شاید کوتاه‌ترین راه، بهترین راه نباشد و شاید دورترین راه، بهترین راه باشد. این‌ها همه موجب می‌شود نظام آموزشی ما کمتر به سمت مدرسه خلاق، تفکر خلاق و یا تربیت انسان خلاق برود. 

ناظری به نقش معلمان در پرورش تفکر خلاق اشاره و بیان می‌کند: متأسفانه مشکل این است بیشتر معلمان ما تفکر غیرخلاق دارند؛ یعنی روی خلاقیت در جامعه کار جدی کمتری انجام داده‌ایم؛ به همین دلیل اگر معلمی بتواند خلاق بوده و از تفکر خلاق بهره‌مند باشد و تدریس خلاقانه‌ای داشته باشد، قطعاً می‌تواند مؤثر باشد.

آموزش این نیست که در کلاس یک‌سری اصول آموزشی را به دانش‌آموزان ارائه دهیم؛ آموزش در دوره جدید یعنی خودِ زندگی کردن را به بچه‌ها یاد بدهیم، کاری که در کشورهای پیشرفته انجام می‌شود و سعی می‌کنند زندگی کردن و کیفیت زیستن را مدنظر قرار دهند.

ناظری عنوان می‌کند: در نظام‌های آموزشی دنیا به این نکته توجه شده که بچه‌ها در مدرسه قرار است با هم بودن، زندگی کردن، حس خوب و درک با هم بودن را تجربه کنند و اساساً هرکس بتواند جایگاه خودش را در هستی مدنظر قرار دهد.
وی با تأکید بر اینکه برای رسیدن به یک دانش‌آموز خلاق باید چهار مرحله یادگیری برای انجام دادن، یادگیری برای بودن، یادگیری برای دانستن و یادگیری برای با هم بودن را آموزش دهیم، ادامه می‌دهد: مدارس ما از این چهار مرحله فقط یادگیری برای دانستن را آموزش می‌دهند؛ یعنی فقط بر محفوظات و حافظه‌محوری تأکید می‌شود.

دنیای جدید، دنیای داشتن‌ها شده؛ درحالی که بودن بچه‌ها مهم است؛ اینکه بچه‌ها چه هستند و چگونه باید در زندگی، خودشان را پیدا کنند؛ خودشناسی را تمرین کنند و به دگرشناسی و در نهایت خداشناسی برسند؛ آن‌ها باید این موضوعات را به مرور تمرین کنند.

منبع: قدس

انتهای پیام/